Portal - Dobra
polski Czwartek - 17 lutego 2022      Historia jest naszą pasją.
Strona główna / Zasłużeni / Stanisław Małachowski
Menu
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stanisław Małachowski
Stanisław Małachowski (ur. 24 sierpnia 1736, Końskie, zm. 29 grudnia 1809, Warszawa) – hrabia, polityk, poseł, marszałek Sejmu Czteroletniego.
Syn Jana, kanclerza wielkiego koronnego. Poseł na sejm konwokacyjny 1764, gdzie domagał się dokładniejszego określenia zakresu władzy hetmańskiej i ograniczenia liberum veto. W 1774 został marszałkiem Trybunału Koronnego, któremu przywrócił dawną sprawność i uczciwość, pozyskując u współczesnych miano Arystydesa polskiego. W latach 1776-1780 konsyliarz Rady Nieustającej. Poseł sandomierski na Sejm Czteroletni, wybrany jego marszałkiem, przeprowadził zawiązanie Sejmu w konfederację i został marszałkiem konfederacji koronnej. Należąc do Stronnictwa Patriotycznego był wraz z Ignacym Potockim i Kołłątajem jednym z głównych twórców Konstytucji 3 maja. W jego pałacu na Krakowskim Przedmieściu (późniejszy Pałac Raczyńskich) na tajnych zebraniach redagowano tekst tej ustawy, on też przeprowadził jej uchwalenie na sesji sejmowej 3 maja 1791.
Małachowski popierał dążenia miast do rozszerzenia ich praw politycznych i był zwolennikiem współpracy szlachty z mieszczaństwem. Jako jeden z pierwszych ze swego stanu wpisał się do księgi miejskiej jako obywatel miasta Warszawy (29 kwietnia 1791). W swych dobrach ostrogskich na Podolu oczynszował chłopów (1791), spisał powinności, zwolnił ich od niektórych ciężarów, zaczął organizować opiekę lekarską dla włościan. Po przystąpieniu króla do Targowicy 25 lipca 1792 wystąpił z manifestem potępiającym akt konfederacji i stwierdzającym iż "sejm nadal trwa, a będzie zwołany, jak tylko okoliczności na to pozwolą", po czym udał się do Wiednia, a potem Włoch. Odmówił udziału w insurekcji kościuszkowskiej, obawiając się jej radykalizmu. W 1796 powrócił do swych dóbr na Kielecczyźnie, które znalazły się w wyniku III rozbioru w Galicji. W 1798 został aresztowany przez władze austriackie w związku z projektowanym na emigracji (1797) reaktywowaniem Sejmu Czteroletniego, więziony przez 8 miesięcy w Krakowie.
W grudniu 1806 został wezwany przez Napoleona do Warszawy, gdzie 14 stycznia 1807 został prezesem Komisji Rządzącej. W październiku 1807 król Fryderyk August III mianował go prezesem Rady Ministrów Księstwa Warszawskiego. "Był to wybór nieodpowiedni [1] Małachowski był człowiekiem poprzedniej generacji, [2] nie miał zrozumienia dla potrzeb scentralizowanego i biurokratycznego państwa napoleońskiego" (Andrzej Zahorski).Jako prezes Rady, Małachowski był zwolennikiem reaktywowania w Księstwie Konstytucji 3 maja i przeciwnikiem wprowadzenia Kodeksu Napoleona oraz innych projektów ministra sprawiedliwości, Feliksa Łubieńskiego. Gdy król opowiedział się przeciwko jego pomysłom, w grudniu 1807 złożył dymisję. Otrzymał nominację na honorowe stanowisko prezesa senatu. W tej też roli w marcu 1809 otwierał pierwszy sejm Księstwa, na którym wystąpił z atakiem na Kodeks Napoleona, nie uzyskał jednak szerszego poparcia.Zmarł w tym samym roku. Pochowany w warszawskim kościele św. Krzyża.
Jego braćmi byli Mikołaj Małachowski, Antoni Małachowski i Jacek Małachowski.


Mimo, że ród Małachowskich w Dobrej nie był mile postrzegany, jednak sam marszałek cieszył się dużym poparciem. Właśnie dopiero za jego panowania zostały zniesione największe ciężary pańszczyźniane. Chłopi otrzymali po kilka morgów ziemi na własność (stąd też wzięło swoją nazwę osiedle Morgi w Dobrej). Małachowski wybudował własnym kosztem nową szkołę ludową w Dobrej, likwidując lub przynajmniej zmniejszając 100% analfabetyzm.













Interaktywna Polska
Webmaster: Adrian Cieślik