Ks. Hilary Kocańda, proboszcz w Dobrej od 1901 do 1938 r.[1]

Ks. Hilary Kocańda, proboszcz w Dobrej w latach 1901 - 1938

W 1901 r. proboszczem w Dobrej został ks. Hilary Kocańda. Był to specyficzny typ człowieka.  Nie uznawał ludzi ze wsi i współżycia z nimi, jedynie tylko w kościele[2]. Od samego początku miał utrudnione zadanie, gdyż ludzie mieli jeszcze w pamięci poprzedniego włodarza, poczciwego ks. Aleksandra Bogusza. Ks. Kocańda zaś zdawał się tym nie przejmować, przywiązując większą uwagę do dóbr materialnych i do katastrofalnego stanu plebanii oraz do rozległego terytorium parafialnego[3].

       Ks. Hilary Kocańda urodził się 6 stycznia 1854 r. w Załucznem na Podhalu. Do gimnazjum uczęszczał w Wadowicach, skąd dostał się do seminarium tarnowskiego na studia teologiczne. Święcenia kapłańskie przyjął w Tarnowie, 27 lipca 1879 roku, podobnie jak poprzednik, z rąk biskupa Józefa Alojzego Pukalskiego. Pracował jako wikariusz parafii w Muszynie (1879–1881),  administrator parafii w Biegonicach (1881–1882), wikariusz w Bobowej (1882), w Baranowie Sandomierskim (1888–1883), w Wadowicach (1883), w Łapanowie (1883–1884), w Dobczycach (1884–1885) i Pilźnie (1885–1886)[4]. Następnie piastował urząd proboszcza parafii w Wojakowej (1886–1901), skąd został mianowany proboszczem w Dobrej (1901–1938). Liczne przeniesienia w okresie wikariuszowskim świadczyć mogą o jego ciężkim charakterze[5]. Nie był lubiany wśród parafian, z uwagi na fakt, iż niszczył wszystko, co było ich dziełem. Wstrzymywał budowę nowej szkoły[6], chociaż stary budynek popadł już w całkowitą ruinę. Blokował powstanie parafii w Jurkowie, mimo iż ludzie stamtąd mieli daleko do kościoła parafialnego, a i on sam narzekał, gdy przyszło mu aż tam dotrzeć z posługą duszpasterską. Nie uznał mianowanego do Dobrej wikarego ekspozyta z zamieszkaniem w Jurkowie, ks. Jana Nagórzanskiego, de facto budowniczego kościoła w tamtejszej miejscowości[7]. W okresie późniejszym nie uznał również swojego następcy, ks. Jana Kurka, przysłanego przez kurię w charakterze administratora. Twierdził bowiem, że wysłał do Kurii apelację od decyzji biskupa o jego przejściu na emeryturę, jednakże nie doczekał się odpowiedzi, co było nieprawdą. Uważał się proboszczem do samej śmierci, która nastąpiła 25 stycznia 1939 roku, mimo iż już od 1937 roku trwały starania o to, by dobrowolnie przeszedł on na emeryturę[8]. Wobec oporów ze strony plebana, biskup tarnowski Edward Komar[9] nakazał mu usunięcie się z urzędu i beneficjum w Dobrej, pismem z dnia 30 grudnia 1938 r.[10].

Obrazek jubileuszowy ks. Hilarego Kocańdy, wydany z okazji 50-lecia kapłaństwa. Źródło: Archiwum Polskiej Prowincji Dominikanów w Krakowie (sygn. S 4/5).

            Patrząc na całokształt działalności ks. Hilarego Kocańdy, dostrzec można również fakty, które należałoby policzyć mu na plus. Przede wszystkim była to budowa nowej plebanii, jaką zapoczątkował w roku 1907, a ukończył w 1909 r. Ponadto dokonał przedłużenia remontu kościoła, a także wybudował w 1924 r. na cmentarzu kaplicę, która stała się jego miejscem pochówku. Wystarał się także o sprowadzenie do parafii sióstr zakonnych, ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Dębickich BDNP w 1909 roku. Mimo tego, iż nie chciał dopuścić do powstania parafii w Jurkowie, ostatecznie stało się to faktem w 1925 r., a przynosiło ulgę i samemu proboszczowi i parafianom, którzy do kościoła mieli niejednokrotnie około 10–14 km, gdy do parafii należało jeszcze Białe–dzisiejszy przysiółek Szczawy. Ponadto dokonał rozszerzenia cmentarza parafialnego. Nie udała mu się budowa, ani rozbudowa kościoła parafialnego. Ponadto zmuszony był, w związku z trudną sytuacją w sprawie mieszkania dla wikarego i nieugiętością parafian, poprosić Konsystorz Biskupi o nieaplikowanie wikariusza do Dobrej oraz o zgodę na „dojezdnego” wikarego ze szczyrzyckiego konwentu cystersów[11]. Ksiądz Hilary Kocańda dokonywał także nieustannych operacji obrotu ziemią. Czynił to często bez zgody Komitetu Parafialnego (Rady Parafialnej), a nawet samego biskupa. Wszystkich transakcji dokonywał, tłumacząc się trudną sytuacją materialną ludu i probostwa[12]. Za jego sprawą na plebanii w Dobrej powstała kaplica, co ks. Kocańda argumentował faktem swojego słabego zdrowia i niemożnością odprawiania mszy świętych w nieogrzewanym kościele.

I Komunia Święta w Dobrej, ks. Hilary Kocańda wśród dzieci, rok ok. 1930. Źródło: Archiwum prywatne p Marcina Trzupka. 

            Ks. Hilary Kocańda zmarł 25 stycznia 1939 r. Pochowany został przy udziale duchowieństwa z dekanatu i części diecezji tarnowskiej, na miejscowym cmentarzu, pod kaplicą, którą wzniesiono jego staraniem w 1924 r.

Tablica nagrobna ks. Hilarego Kocańdy na cmentarzu parafialnym w Dobrej. Fot. A. Cieślik